Беларуса Дзмітрыя Смактуновіча спынілі для праверкі дакументаў у Беластоку. Праз ануляваны ВНЖ мужчыну дэпартавалі з Польшчы, аднак ён не захацеў вяртацца ў Беларусь і амаль суткі прабыў на тэрыторыі паміж пунктамі пропуску «Тэрэспаль» і «Брэст». У выніку мужчына ўсё ж вырашыў вярнуцца ў Беларусь. Пра тое, што з ім цяпер, «Люстэрку» расказала яго жонка Наталля.
— Дзіма прайшоў мяжу, каля 30 хвілін таму мне патэлефанаваў. Сказаў, што гаварыць не можа, але даў мне зразумець, што допыт быў. І едзе да родных. Я зразумела, што ён там не адзін, — кажа Наталля.
Між тым Дзяржпамежкамітэт Беларусі ў сваім тэлеграм-канале заявіў, што ў Дзмітрыя «адсутнічаюць праблемы з беларускім заканадаўствам» і ён без перашкод можа вярнуцца на тэрыторыю Беларусі. І дадаў, што «раней гэты грамадзянін неаднаразова перасякаў беларускую мяжу». Наталля кажа, што «гэта выглядае смешна».
— Ён з 2022 года баяўся ездзіць нават да родных, да бабулі, — расказвае Наталля.
Паводле жанчыны, Дзмітрый вырашыў пайсці на беларускі бок, бо ў яго не засталося іншых варыянтаў.
— Яму падсунулі гэтыя дакументы на дэпартацыю, нічога не патлумачыўшы, не даўшы перакладу. Чалавек у стрэсе, на яго надзелі кайданкі. Ён, натуральна, падпісаў. А калі б ён гэтага не зрабіў, быў бы шанец прасіць міжнароднай абароны, — тлумачыць яна.
Прычынай дэпартацыі, сцвярджае яна, стала менавіта ануляванне віду на жыхарства ў Літве, імаверна, праз тое, што Дзмітрый працаваў дзяжурным у калоніі. Што да абвінавачання ў дапамозе мігрантам, паводле суразмоўніцы, гэтая судзімасць цалкам пагашаная.
— Ён заплаціў штраф у поўным аб’ёме. У яго было ўмоўнае пакаранне, ён паўгода хадзіў адзначаўся два разы на тыдзень у паліцэйскі ўчастак. Дзіма актыўна дапамагаў следству, дапамог узяць вярхоўку, — кажа Наталля. — Тое, што гэта была нелегальная падпрацоўка, ён не ведаў. На той момант была сітуацыя вельмі складаная: мы пераехалі, у нас трое дзяцей, я медработніца і па спецыяльнасці адразу ўладкавацца не магу. А яго на працу ў Літву не выклікаюць і не выклікаюць. Тут прапанавалі падпрацоўку ў нейкім чаце, ён пагадзіўся. І на сваім асабістым аўтамабілі на беларускіх нумарах павёз гэтых мігрантаў. Ад’ехаў ад мяжы на кіламетраў пяць, і ў лесе яго злавілі. А Дзіма на той момант думаў, што проста трэба давезці людзей.
Праз тое што, пакуль ішла справа, пашпарт знаходзіўся ў пракуратуры, Дзмітрый не мог падацца на польскі ВНЖ, тлумачыць ягоная жонка. Разлічваў зрабіць гэта пасля, калі дазвол на пражыванне атрымае жонка, але не паспеў.
На мосце праз Буг Дзмітрый прабыў суткі, расказвае суразмоўніца. Пра яго затрыманне і дэпартацыю стала вядома 11 чэрвеня каля 10 раніцы. Паводле жанчыны, польскія памежнікі ціснулі на беларуса і змушалі перайсці на беларускую тэрыторыю.
— Яны былі настроеныя агрэсіўна, спрабавалі яго біць, парвалі на ім вопратку, спрабавалі пырскаць газам яму ў твар. Але Дзіма на правакацыю не рэагаваў да апошняга, — сцвярджае яна. — Польскі бок не выклікаў ні адваката, ні ў прынцыпе кагосьці для перамоваў. Яму спрабавалі дапамагчы беларусы, якія праязджалі міма: хтосьці падкормліваў, хтосьці даў вады ці зарадзіць тэлефон. Каля дзвюх гадзін ночы ён сеў у аўтобус, даехаў да КПП і, пакуль астатнія праходзілі кантроль, змог некалькі гадзін паспаць.
Калі мы размаўлялі з Наталляй, апошняй інфармацыяй ад яе мужа было тое, што ён праходзіць мытны кантроль.
— Яго не заводзілі ні ў якія кабінеты і не дапытвалі, не даглядалі, не задавалі ніякіх пытанняў. І ён абяцаў мне паведаміць, як толькі перасячэ мяжу. Але ўсе сцвярджаюць, што яму дадуць прайсці мяжу, а там, дзе менш сведак, і запакуюць. І калі ён не выйдзе на сувязь, то я зразумею, што ўсё здарылася, — кажа жанчына. — У Беларусі ў нас ёсць родныя ў Бабруйску, яму ёсць куды ісці. Але калі цяпер за адзін каментар тэрмін даюць, то ён сабе на некалькі накаментаваў. Дзіма катэгарычна супраць дзейнай улады, супраць вайны ва Украіне. Ён ніколі не хаваў сваёй пазіцыі і актыўна пісаў пра гэта ва ўсіх сацсетках.
Наталля да апошняга спадзявалася, што яе мужу дазволяць вярнуцца ў Польшчу.
— Я так верыла ў палякаў, вы не ўяўляеце, — кажа яна. — Я была ўпэўненая, што яны пойдуць на кантакт і дадуць яму перакладчыка, адваката, што яны ўсё ж выслухаюць яго. Не ведаю, як я буду цяпер дам рады адна з трыма дзецьмі. Малодшай усяго чатыры гады. Так, у нас няма праблем з дакументамі, але незразумела, што цяпер рабіць. Я, на жаль, не магу паехаць у Беларусь з ім. Дзіма абяцаў дасылаць грошы, калі знойдзе працу, але галоўнае, каб яго не кранулі.
Нагадаем, пра дэпартацыю Дзмітрыя Смактуновіча стала вядома раніцай 11 чэрвеня. Амаль суткі ён прабыў на мосце праз Буг. 12 чэрвеня польскія памежнікі перакрылі ўезд у краіну, і рух паміж пунктамі пропуску прыпыніўся. Каля 11 гадзін серады мужчына вырашыў пайсці ў Беларусь.
Чытайце таксама
