Аляксандр Лукашэнка 1 лістапада на сустрэчы з генеральным сакратаром АДКБ Станіславам Засем абмеркаваў сітуацыю на армянска-азербайджанскай мяжы і расказаў пра тое, як спрабаваў стаць міратворцам паміж Азербайджанам і Арменіяй, паведамляе яго прэс-служба. На думку Лукашэнкі, прэзідэнта Азербайджана «паставілі ў кут», таму ён паспрабаваў вырашыць канфлікт сілай.
Лукашэнка заявіў, што канфлікт паміж Арменіяй і Азербайджанам «трэба заканчваць».
«Вы ўцягнутыя ў гэты працэс, бачыце, што там адбываецца. Ну дык назірайце і дакладвайце. Навошта яшчэ туды пасылаць нейкіх назіральнікаў ад Беларусі, Расіі і іншых. Чаго там целяпацца каля Расіі?» — спытаў Лукашэнка.
Ён таксама абурыўся удзелам Еўрасаюза ў вырашэнні армянска-азербайджанскага канфлікту. На яго думку, пасярэдніцтва Расіі «цалкам дастаткова».
«Скончылася вайна. Ясна, чым скончылася. Вызначыліся бакі, што ім патрэбны пасярэднік. Гэта норма, класіка. Натуральна, гэта Расія. Звярнуліся да Расіі. Расія высадзіла туды сотні людзей. Памятаем, як самалёты лёталі. Расійскія памежнікі, як сказаў Пуцін, знаходзяцца на ўсіх участках мяжы. І з Турцыяй, Іранам там, і паміж Арменіяй і Азербайджанам і гэтак далей. Ну што яшчэ трэба? Няхай у гэтым кірунку працуюць. Я нездарма сказаў, што ідзе пэўная гульня. Я разумею, якая гульня, навошта туды ўцягнулі Еўрасаюз, навошта туды цягнуць АБСЕ. Ну навошта? Ну зразумела ж навошта. Што яны там будуць рабіць, калі там ужо ёсць пасярэднік? І яшчэ АДКБ туды трэба ўцягнуць. Быццам больш няма чым займацца», — заявіў Лукашэнка.
Ён таксама расказаў, як спрабаваў стаць міратворцам паміж Азербайджанам і Арменіяй.
«У свой час, калі, па-мойму, мы старшынявалі чарговы раз у АДКБ, я заняўся гэтым пытаннем. Я паехаў да Ільхама (прэзідэнт Азербайджана Ільхам Аліеў. — Заўв. рэд.), перагаварыў з ім. Па-сяброўску пагаварыў. І я яму задаў пытанне так, жартам: „Ільхам Гейдаравіч, ну трэба Арменіі дапамагчы, калі дамовіцеся“. А гаворка ішла пра пяць з паловай або шэсць раёнаў — азербайджанскіх раёнаў, якія былі, як яны канстатавалі, захопленыя армянамі. Армяне прызналі, што „гэта не наша зямля, гэта азербайджанская“. Акрамя Карабаха. Ну дык вярні яе! І калі б тады, калі я прапанаваў гэта зрабіць, вярнулі гэтыя раёны, вайны б не было. У Ільхама не было б матывацыі пачынаць гэтую вайну. Ну ты прасіў раёны — аддалі. Застаўся статус Карабаха. Ну вырашалі б у спакойным рэжыме. Але тады ж не пагадзіўся ні Серж Саргсян, ні потым Нікол Пашынян. Гэтае пытанне я двойчы падымаў», — паведаміў Лукашэнка.
Паводле яго словаў, ён тады ж прапаноўваў Ільхаму Аліеву ў выпадку ўрэгулявання канфлікту падумаць над інвеставаннем у Арменію, і той быў гатовы ўкласці «мінімум мільярдаў пяць».
«Не. Ну і што. Паставілі прэзідэнта Азербайджана ў кут. Яму не заставалася іншага рашэння, як сілавое рашэнне. Далей цягнуць нельга было. Больш за мільён бежанцаў стваралі напружанне. Вось у чым сутнасць. І я ўжо, як бывалы чалавек у палітыцы, я ж гэта ўсё прайшоў… Ну што цяпер гуляцца? Цяпер трэба канчаткова, калі дамовіліся мірыцца, трэба памірыцца. І не трэба прыдумляць там… Ну вось бываў жа ты там. Дзесьці ў гарах, як мне расказвалі, дзеляць гэтую мяжу. Ну слухай, якія горы?! Ну дамоўцеся! Нахічэвань, каб быў свабодны праезд. Быццам з гэтым сёння Нагорным Карабахам вырашылі. Ну пакуль. Расія там забяспечвае гэты працэс. Ну навошта цяпер забіваць адно аднаго?! Амаль 300 чалавек забілі і яшчэ пра нешта разважаюць. Трэба супакоіцца і дамовіцца. Вось адкуль мая пазіцыя. Адтуль, з далёкіх часоў. Дзесяць з лішнім гадоў таму. Таму я і так жорстка рэагую на гэта», — заявіў Лукашэнка.
Канфлікт паміж Арменіяй і Азербайджанам і просьбы да АДКБ
Нагадаем, пасля чарговага абвастрэння паміж Арменіяй і Азербайджанам у верасні гэтага года, калі з абодвух бакоў загінула больш за 200 чалавек, прэм’ер-міністр Арменіі Нікол Пашынян звярнуўся ў АДКБ па 4-м артыкуле для аднаўлення тэрытарыяльнай цэласнасці краіны і забеспячэння вываду азербайджанскіх вайскоўцаў. Гэты артыкул дамовы мае на ўвазе аказанне ваеннай дапамогі.
У АДКБ на гэта заявілі, што «цяперашняя сітуацыя патрабуе дасканалага вывучэння». У зону канфлікту прапанавалі адправіць генеральнага сакратара АДКБ Станіслава Зася «для падрыхтоўкі падрабязнага дакладу кіраўнікам дзяржаваў».
Для параўнання, увечары 5 студзеня гэтага года з прычыны пратэстаў насельніцтва і масавых беспарадкаў прэзідэнт Казахстана Касым-Жамарт Такаеў звярнуўся да лідараў АДКБ з просьбай аб аказанні АДКБ міратворчай падтрымкі Казахстану. У ноч c 5 на 6 студзеня Саветам калектыўнай бяспекі (СКБ) было прынятае рашэнне аб увядзенні ў Казахстан міратворчых сіл АДКБ.
У выніку сваю дапамогу ва ўрэгуляванні канфлікту паміж Арменіяй і Азербайджанам прапанавалі іншыя бакі: Турцыя, ЗША, Еўрасаюз. У сярэдзіне кастрычніка кіраўнікі МЗС краін ЕС узгаднілі адпраўку грамадзянскай маніторынгавай місіі на мяжу паміж Арменіяй і Азербайджанам. Як толькі стала вядома пра такі намер ЕС, кіраўнік МЗС РФ Сяргей Лаўроў прапанаваў Ерэвану накіраваць у рэгіён назіральную місію АДКБ.